Norge
Wangudom Norge Kongeriket Norge Kongeriket Noreg | |||
---|---|---|---|
| |||
Cuyoxaher | Oslo | ||
Peryaje | 323 802 km²[1] | ||
Demoje | 5 509 591 (2021)[1] | ||
Resmi basa | Norgesa | ||
Nasyonli basa | Norgesa |
Norge (Bokmål: Norge; Nynorsk: Noreg), or Wangudom Norge (Bokmål: Kongeriket Norge; Nynorsk: Kongeriket Noreg) fol resmi name, sen dexa in utarali Ewropa.[1] Norge sen 69yum maxim peryajepul dexa in globa,[2] ji har max kom 5.5 mega insan, Norge sen 117yum maxim demojepul dexa in globa.[3]
Histori
Fe daju 872, Norgeli wangudom beungi Harald Meltofa.[1] Fe 1624, atex destrui xaher Oslo.[4] Fe 14 de mesi 11, 1814, Norge ji Sweri krea uncu, ji fe 7 de mesi 6, 1905, Norge julcu of uncu hu da hare ton Sweri.[1][5] Dur Globajange Dua, Norge bebujo Natzi Doyci fe 9 de mesi 4, 1940, ji finili alodexayen, Rusiyen, exidi Norge fe 7 de mesi 5, 1945.[6]
Demo
Demoje de Norge sen 5 509 591 (dajuya fe 2021) or 17 person/km². Fe 2021, 83.3% fe ogartim sen xaheryen. Fe 2021, 1.056 mega insan ogar in Oslo, maxim day xaher in Norge.
29.98% fe ogartim sen minmo lao kom 25 nyan (dajuya fe 2020). Demoje nyanli xunjan fe 0.8% (dajuya fe 2021). 3.72% fe demo sen ergokal hu da sen 54yum in globa (dajuya fe 2019).
Resmi basa de Norge sen Norgesa (Bokmål ji Nynorsk), ji alo basa sen Samisa ji Swomisa. Dini de 75% fe demoje sen Kristoismo ji dini de 3.4% fe demoje sen Islamiya (dajuya fe 2020).[1]
Politi
Krasi
Norge bekrasi wangu. Lista fe wangu de Norge xorfe 1814 sen fe infer:[7]
- Christian Frederik (16 de mesi 2, 1814 – 3 de mesi 11, 1814)
- Carl II (4 de mesi 11, 1814 – 5 de mesi 2, 1818)
- Carl III Johan (5 de mesi 2, 1818 – 8 de mesi 3, 1844)
- Oscar I (8 de mesi 3, 1844 – 8 de mesi 7, 1859)
- Carl IV (8 de mesi 7, 1859 – 18 de mesi 9, 1872)
- Oscar II (18 de mesi 9, 1872 – 7 de mesi 6, 1905)
- Haakon VII (25 de mesi 11, 1905 – 21 de mesi 9, 1957)
- Olav V (21 de mesi 9, 1957 – 17 de mesi 1, 1991)
- Harald V (17 de mesi 1, 1991 – nunya)
Insanli haki
Norge no yongu moryali seza.[8]

Fe mesi 4, 2020, dur pandemi fe Kovid-19, krasitim de Norge krea Smittestopp ("Enfeksiesto") cel na bonoko duenfeksi fe Kovid-19, mas kos bur demoli ruaksyon, krasitim esto Smittestopp fe mesi 6.[9]
Geografi
Peryaje de Norge sen 323 802 km² (69yum maxim day dexa), daju un ofdua fe dayje de Franse.[2] Sui koberi 19 520 km² of peryaje. Norge loka intre Rusi (191 km fe dexabyen), Sweri (1666 km) ji Swomi (709 km), ji to hare kosta ton utarali Bahari Atlantiko ji Utarabahari.
Maxim gao loka sen Galhopigen (Norgesa: Galdhøpiggen) fe 2469 m ji maxim cote loka sen Norgeli Bahari fe 0 m. Nongyogeo koberi daju 2.7% fe peryaje ji drevolari koberi daju 27.8% fe peryaje (dajuya fe 2018).[1]
Lista fe zona
Norge monhare 19 zona (fylker), ji Oslo hare maxim day demoje.[5]
Zona | Cuyoxaher | Peryaje | Demoje (2001) | Kurtogido name |
---|---|---|---|---|
Akershus | Oslo | 4917 km² | 476 440 | Ak |
Aust-Agder | Arendal | 9212 km² | 102 848 | AA |
Buskerud | Drammen | 14 927 km² | 239 591 | Bu |
Finnmark | Vadsø | 48 637 km² | 73 936 | Fi |
Hedmark | Hamar | 27 388 km² | 187 878 | He |
Hordaland | Bergen | 15 449 km² | 437 766 | Ho |
Møre og Romsdal | Molde | 15 104 km² | 243 888 | MR |
Nordland | Bodø | 38 463 km² | 237 561 | No |
Nord-Trøndelag | Steinkjer | 22 396 km² | 127 444 | NT |
Oppland | Lillehammer | 25 191 km² | 183 302 | Op |
Oslo | Oslo | 454 km² | 512 093 | Os |
Østfold | Moss | 4183 km² | 252 520 | Øf |
Sarpsborg | ||||
Rogaland | Stavanger | 9326 km² | 380 913 | Ro |
Sogn og Fjordane | Hermansverk | 18 619 km² | 107 261 | SF |
Sør-Trøndelag | Trondheim | 18 832 km² | 266 098 | ST |
Telemark | Skien | 15 315 km² | 165 732 | Te |
Troms | Tromsø | 25 848 km² | 151 646 | Tr |
Vest-Agder | Kristiansand | 7281 km² | 157 697 | VA |
Vestfold | Tønsberg | 2216 km² | 216 333 | Vf |
Mambalari
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 "Norway" (in Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ 2.0 2.1 "Country Comparisons – Area" (in Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ "Country Comparisons – Population" (in Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ "A Timeline of Norway" (in Englisa). Local Histories.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Counties of Norway" (in Englisa). Statoids.
- ↑ "Timeline in Norway" (in Englisa). Lonely Planet.
- ↑ "Countries Ni-O – Norway" (in Englisa). Rulers.
- ↑ "Everything you need to know about human rights in Norway" (in Englisa). Amnesty International.
- ↑ "Everything you need to know about human rights in Norway 2020" (in Englisa). Amnesty International.
Exli linkutul
Dexa in Ewropa |
---|
Andora • Belarus • Belgi • Bosna ji Hertsegovina • Briti • Bulgari • Cernagora • Ceski • Dani • Doyci • Elini • Esloveni • Eslovaki • Espani • Esti • Exkiperi • Eyre • Franse • Hervatska • Islandi • Itali • Latvi • Lihtenstayn • Lutsemburgi • Lyetuva • Magyar • Malta • Moldova • Monako • Nederi • Norge • Osteri • Polska • Portugal • Rumani • Rusi • Serbi • Sweri • Switze • Swomi • Turki • Ukraina • Utaramakedoni |