Politi
Politi sen maner hu insan hu da jiwa in grupo karar. Politi sen tem dadal dongwi intre insan celki ete abil na jiwa tongo in grupo kom kabila, xaher, or dexa. In day grupo, kom dexa, bannumer insan ible pasa multi watu dur na dadal dongwi. Hinete bename politiyen. Politiyen, ji fe duli watu alo insan, ible tongocu cel na monkrea krasitim.
In umumi jiwa, lexi "politi" tema maner hu dexa bekrasi, ji hu krasitim krea regula ji lega. Politi pia beoko in alo grupo, kom firma, klubu, eskol, ji dinidom.
Krasitim
Krasitim xidu na lide total grupo. Ete fale xey kom:
- Ete karar ku ke insan cudu ke geomon
- Ete karar ku ke insan harizin na istruksi alo insan
- Ete karar kama ete xoru jange anti alo dexa
- Ete krea pesa
- Ete kostrui xey cel na beyongu total grupo, kom dolo, hospital, kitabudom, navidom
- Ete eskol insan, oro cel etesu bonya, or cel na alim tas ete dento hu krasitim vole ki ete jixi da
- Ete jawgu dayjuni ete, bimar ete, or daylao ete
- Ete kwanli bonjiwa de dexa ji kwanli pesa hareible cel na expesa tas servi (hospital, eskol, jmt.)
Un metode hu krasitim lide grupo sen na krea lega ji regula hu da establi dento hu ete harizin ji nenharizin na fale da. Krasitim krea hin lega celki sosyaltim abil na sen anjen ji ordenubon. Lega hu establi ki "ren am no xofer dur dente nerleli glu alkohol" cele na esto insan na xofer dur alkoholdo, hu abil na morgi insan. Lega hu da establi ki "ren am pergi helmeto dur per motorduacalun" cele na filgi tas insan na gardi se dur per motorduacalun.
Krasitim pia abil na amiru insan ji dento hu da okur in dexa yon metode alo kom na krea lega.
- Fe misal, maner hu krasitim expesa sesu pesa finsen day aloya tem dento hu insan xa fale da or dento hu da xa okur tas insan. Eger krasitim expesa daykwanti pesa cel hospital kanhoyen, demo ible xa sen maxmo ji seha.
- Pia, eger demo suki sesu krasitim, or imanu ki sesu krasitim sen sofi, ete ible fale banto sol koski etesu krasitim loga ki to sen bon to cel na befale. Krasitim pimpan ible krea reklama hu da filgi ki insan esto na dudan lilsigaro or xoru na yam max fruta ji sabzi.