Arte

Arte sen kreafil aksyon hu da vyata imajefil or teknikali mahara. Arte sen doyan espetrum fe insanli aksyon cel na krea okoxey, na xow tema, ji na vyata fikir de kreayen.

Bankwanti arte sen pratikalimo yongupul; fe misal, eskulturdo nentuli pyale.

Kreayen fe arte sen arteyen. Hinete onxala na efeto ganjon de kingemyen. Bannumer insan fikir ki arte sen trankwilogine, joxune, or informene. Banete fikir ki insan sen peldo cel na krea arte kos sesu inli kreafilya.

"Artedom" inkludi multi tipo, kom rasamu, pentu, eskultur, fotografiya, xowarte, danse, musika, poemaya, eskri, ji teatro.

Mena de "arte"

Banete loga ki arte sen produti or xey hu da befale har nyatu cel na estimula ganci de insan, pia siko ji ruho de insan. Artexey pimpan behukimu fol denkwanti hu to efeto insan, dennumer insan hu abil na gwanxi se tas to, ji denkwanti hu te jacigi to.

Unyum ji maxmo umumi mena de arte sen "ordenu". Fol hin mena, arte bekrea denwatu hu ren ordenu plu xey ewrekado in globa cel neo or alo diseno or figura; or denwatu hu ren ordenu kolor cel soho nerya in pentu cel na krea imaje or sol krea meli or interesne diseno.

Arte ible vyata ganjon. Arteyen ible ganjon ban ganjon, ji te vole na vyata to yon na krea banto menapul fol se. Maxori arte hu bekrea fol hin kaso bekrea tas arteyen fe tayti fe juitim. Fe hataya, eger pia juitim sen abil na gwanxi se tas ganjon, den artexey ible xa sen demolimo suksespul.

Histori fe arte

Hay eskultur, gufali pentuxey, ji petrali arte of suprali petrali daywatumon.

Moy day daylama minxitim, kom Lamamasri, Barati, Cungwo, Elini, Roma, ji Parsi le hare multi artexey ji arteestilo. Dur Midi Daywatumon, maxori arte in Ewropa onexa insan of Bibli in pentuxey, kolorkancali janela, mosaikoli taylali dixan ji divar.

Islami arte inkludi geometrili motif, Islami melieskri, ji arkitektur. In Barati ji Beti, pentudo eskulturxey, danse, ji dinili pentuxey le befale. In Cungwo, arte le inkludi kata fe yexim, bronze, ceramika, poemaya, melieksri, musika, pentu, drama, ji fiksyon. Hay multi Cungwoli arteestilo, hu da pimpan bename fol daywatumon fe krasine famil.

In Ewropa, xafe Midi Daywatumon, le hay "Rixencu". Insan le riewreka syensi, ji arteyen harizin na pentu dente hu da no sen dinili cuyoyen. Insan kom Michelangelo ji Leonardo da Vinci le haji pentu dinili imaje, mas ete harizin na pentu pia mitoli imaje. Hin arteyen pia fatmin perspetiva, hu in da xey fe teliya okocu maxmo lil in imaje. Hinto le sen neo koski dur Midi Daywatumon insan ger pentu moy figura fe nerya ji sol sohokoberi. Hin arteyen pimpan yongu nudiya in sesu arte.

Dur dyer 19yum cennyan, arteyen in Ewropa, fol Modernoya le krea multi neo pentuestilo kom Klasikoismo, Romanismo, Realismo, ji Inpresyonismo. Histori fe arte of desduayum cennyan inkludi Vyataismo, Fovismo, Kuboismo, Dadaismo, Suprarealismo, ji Minimumismo.

Rol de arte

In bannumer sosyaltim, insan fikir ki arte deya insan hu da le krea to. Ete fikir ki arteyen ingi sesu "talento" ji industri tas arte. Fol hin oko, arte sen milki de arteyen, gardido fal kopihaki.

In alo sosyaltim, insan fikir ki arte deya nilte. Ete fikir ki sosyaltim plasi sesu sosyal kapital cel in arteyen ji tesu artelari. Fol hin oko, sosyaltim sen lari hu da le krea arte yon arteyen.

Funsyon de arte

1) Jixili funsyon

Artexey jixigi imi tem dento hu kreayen le jixi, ji tem ku jowey de kreayen le sen kepul.

2) Meliyali funsyon

Artexey abil na hoxgi insan yon na sen meli.

3) Lefeokoli funsyon

Bannumer arteyen rasamu denpul hu ete oko xaya; bannumer te sen sahi, maxori te no sen...

4) Amusali funsyon

Arte fikirgi imi tem to, no tem realya; imi cudu rahatu.

5) Jacili funsyon

Arteyen le jacigi keto? Te suki/possuki ke cele in aksyon de insan? Hinto pimpan beoko in artexey.

6) Alimli funsyon

Arteyen le vole na dadal ke mesaje, tatmini, or politili alogi?