Geometri

From Globasawiki

Geometri sen domeni fe matemati hu da estudi dayje, figura, loka, ji meterje de xey. Imi abil sol na oko or krea figura hu da sen pangu (2Meterjeli) or gutili (3M), mas matematiyen abil na estudi figura hu da sen 4M, 5M, 6M, ji max to.

Muraba, dayra, ji tigagon sen bannumer to of maxim jandan figura in pangu geometri. Kubo, cilindro, konus, ji esfer sen bannumer to of maxim jandan figura in gutili geometri.

Yongu

Geometri fe panguxey abil na beyongu cel na meter peryaje ji weylungoje de pangu figura. Gutili geometri abil pia na meter kunganje ji peryaje de gutili figura.

Geometri abil na beyongu cel na komputa dayje ji figura de multi xey. Fe misal, geometri abil na sahay insan na ewreka:

  • peryaje de baytu, celki ren abil na kari sahi kwanti fe pentu
  • kunganje de sanduku, cel na establi kama to sen kufimo day cel na porta litro fe yamxey
  • peryaje de nongyodom, celki ren abil na disbage to cel egal bage
  • telije wey byen de lilhosu, cel na jixi kwanti fe divar cel na kari.

Asel

Geometri sen un to of maxim lama domeni in matemati. Geometri le xoru kom arte fe geometer celki to ger abil na adil bedisbage intre insan. Lexi "geometri" sen of Enlinisali lexi hu da mena cel "na meter geo". To le xunjan of hinto cel na sencu un to of maxim muhim domeni fe matemati. Elinili metamatiyen Ewklide le eskri unyum kitabu tem geometri, kitabu har titulo Monlari.

Misal

Geometri xoru yon xosu jandan idey hu da beimanu na sen sati. Kom:

Tyan beoko per paper yon na kontato to yon pensil or kalamu, nenyon na he bankwanti harka cel comen. Imi jixi ku tyan sen keloka, mas to hare nil dayje. Jinji linea sen maxim lil telije intre dua tyan. Fe misal, Sofia pospel xilo of ban tyan cel alo tyan. Jinji linea intre dua tyan xa folo dao de tange xilo. Panguxey sen pangu perya hu da no esto cel he ban hoyo. Fe misal, am imaje divar hu da finikal dure cel moy hoyo.