Norge
Wangodom Norge Kongeriket Norge Kongeriket Noreg | |||
---|---|---|---|
| |||
Cuyoxaher | Oslo | ||
Peryaje | 323 802 km²[1] | ||
Demoje | 5 509 591 (2021)[1] | ||
Resmi basa | Norgesa | ||
Nasyonli basa | Norgesa |
Norge (Bokmål: Norge; Nynorsk: Noreg), or Wangodom Norge (Bokmål: Kongeriket Norge; Nynorsk: Kongeriket Noreg) fol resmi name, is dexa in utarali Ewropa.[1] Norge is 69yum maxim peryajepul dexa in globa,[2] ji har max kom 5.5 mega insan, Norge is 117yum maxim demojepul dexa in globa.[3]
Histori
Fe dacu 872, Norgeli wangodom uncu fal Harald Meltofa.[1] Fe 1624, atex destrui xaher Oslo.[4] Fe 14 de mesi 11, 1814, Norge ji Sweri krea uncu, ji fe 7 de mesi 6, 1905, Norge julcu of uncu hu da hare ton Sweri.[1][5] Dur Globali Jange Dua, Norge bujocu fal Natzi Doyci fe 9 de mesi 4, 1940, ji finili alodexayen, Rusiyen, exidi Norge fe 7 de mesi 5, 1945.[6]
Demo
Demoje de Norge is 5 509 591 (tahmini fe 2021) or 17 person/km². Fe 2021, 83.3% fe ogartim is xaheryen. Fe 2021, 1.056 mega insan ogar fe Oslo, maxim dayo xaher in Norge.
29.98% fe ogartim is minmo lawo kom 25 nyan (tahmini fe 2020). Demoje nyanli xunjan fe 0.8% (tahmini fe 2021). 3.72% fe demo is ergokal hu da is 54yum in globa (tahmini fe 2019).
Resmi basa de Norge is Norgesa (Bokmål ji Nynorsk), ji alo basa is Samisa ji Swomisa. Dini de 75% fe demoje is Kristoismo ji dini de 3.4% fe demoje is Islamiya (tahmini fe 2020).[1]
Politi
Krasia
Norge krasiacu fal wango. Lista fe wango fe Norge xorfe 1814 is fe infer:[7]
- Christian Frederik (16 de mesi 2, 1814 – 3 de mesi 11, 1814)
- Carl II (4 de mesi 11, 1814 – 5 de mesi 2, 1818)
- Carl III Johan (5 de mesi 2, 1818 – 8 de mesi 3, 1844)
- Oscar I (8 de mesi 3, 1844 – 8 de mesi 7, 1859)
- Carl IV (8 de mesi 7, 1859 – 18 de mesi 9, 1872)
- Oscar II (18 de mesi 9, 1872 – 7 de mesi 6, 1905)
- Haakon VII (25 de mesi 11, 1905 – 21 de mesi 9, 1957)
- Olav V (21 de mesi 9, 1957 – 17 de mesi 1, 1991)
- Harald V (17 de mesi 1, 1991 – nunya)
Insanli haki
Norge no yongo seza fe morya.[8]
Fe mesi 4, 2020, dur pandemi fe Kovid-19, krasiatim de Norge krea Smittestopp ("Bimargiyali Esto") cel bonoko bimargiya fe Kovid-19, mas kos buru demoli ruaksyon, krasiatim esto Smittestopp fe mesi 6.[9]
Geografi
Peryaje de Norge is 323 802 km² (69yum maxim dayo dexa), dacu un ofdua fe dayoje de Franse.[2] Sui koberi 19 520 km² of peryaje. Norge loka intre Rusi (191 km fe dexali byen), Sweri (1666 km) ji Swomi (709 km), ji to hare kosta ton utarali Bahari Atlanti ji Utarali Bahari.
Maxim gao loka is Galhopigen (Norgesa: Galdhøpiggen) fe 2469 m ji maxim cote loka is Norgeli Bahari fe 0 m. Nongyoli geo koberi dacu 2.7% fe peryaje ji drevolar koberi dacu 27.8% fe peryaje (tahmini fe 2018).[1]
Lista fe zona
Norge bawham 19 zona (fylker), ji Oslo hare maxim dayo demoje.[5]
Zona | Cuyoxaher | Peryaje | Demoje (2001) | Kurtogili name |
---|---|---|---|---|
Akershus | Oslo | 4917 km² | 476 440 | Ak |
Aust-Agder | Arendal | 9212 km² | 102 848 | AA |
Buskerud | Drammen | 14 927 km² | 239 591 | Bu |
Finnmark | Vadsø | 48 637 km² | 73 936 | Fi |
Hedmark | Hamar | 27 388 km² | 187 878 | He |
Hordaland | Bergen | 15 449 km² | 437 766 | Ho |
Møre og Romsdal | Molde | 15 104 km² | 243 888 | MR |
Nordland | Bodø | 38 463 km² | 237 561 | No |
Nord-Trøndelag | Steinkjer | 22 396 km² | 127 444 | NT |
Oppland | Lillehammer | 25 191 km² | 183 302 | Op |
Oslo | Oslo | 454 km² | 512 093 | Os |
Østfold | Moss | 4183 km² | 252 520 | Øf |
Sarpsborg | ||||
Rogaland | Stavanger | 9326 km² | 380 913 | Ro |
Sogn og Fjordane | Hermansverk | 18 619 km² | 107 261 | SF |
Sør-Trøndelag | Trondheim | 18 832 km² | 266 098 | ST |
Telemark | Skien | 15 315 km² | 165 732 | Te |
Troms | Tromsø | 25 848 km² | 151 646 | Tr |
Vest-Agder | Kristiansand | 7281 km² | 157 697 | VA |
Vestfold | Tønsberg | 2216 km² | 216 333 | Vf |
Ofatalar
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 "Norway" (fe Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ 2.0 2.1 "Country Comparisons – Area" (fe Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ "Country Comparisons – Population" (fe Englisa). The World Factbook. Central Intelligence Agency.
- ↑ "A Timeline of Norway" (fe Englisa). Local Histories.
- ↑ 5.0 5.1 5.2 "Counties of Norway" (fe Englisa). Statoids.
- ↑ "Timeline in Norway" (fe Englisa). Lonely Planet.
- ↑ "Countries Ni-O – Norway" (fe Englisa). Rulers.
- ↑ "Everything you need to know about human rights in Norway" (fe Englisa). Amnesty International.
- ↑ "Everything you need to know about human rights in Norway 2020" (fe Englisa). Amnesty International.
Exli bindetul
Dexa in Ewropa |
---|
Andora • Belarus • Belgi • Bosna ji Hertsegovina • Briti • Bulgari • Cernagora • Ceski • Dani • Doyci • Elini • Esloveni • Eslovaki • Espani • Esti • Exkiperi • Eyre • Franse • Hervatska • Islandi • Itali • Latvi • Lihtenstayn • Lutsemburgi • Lyetuva • Magyar • Malta • Moldova • Monako • Nederi • Norge • Osteri • Polska • Portugal • Rumani • Rusi • Serbi • Sweri • Switze • Swomi • Turki • Ukraina • Utaramakedoni |