Sikologi
Sikologi sen estudi fe siko. To estudi fikir, ganjon, ji konduta de insan ji hewan. Sikologi cele na tosifu ku siko funsyon kemaner. To pia tema maner hu imisu aksyon gwanxi fe maner hu imi fikir.
Multi reserci in sikologi befale tem insan. Fe hataya, hewan pia beyongu in reserci. Misal fe hinto sen klasiko jotaygi ji funsyonli jotaygi. Sikologi sen pahna temadom. To koberi multi tema. Oto bedisbage cel baxdomeni. Sikologi hare multi to komun fe alo resercili domeni. Idey in sikologi sohokoberi yon idey in syensi fe jismulogi, biologi, nyurosyensi, ji fisyologi.
Sikologiyen xidu na aham ku siko funsyon kemaner celki te abil na sahay insan ji hewan. Ete musi na estudi in universita dur multi nyan cel na sencu profesiyen. Hin profesiyen xidu na tosifu maner hu siko funsyon solo (unpersonli) ji ton aloete (sosyal). Ete pia reserci maner hu siko efeto jismu. Ete ergo yon sosyal, kondutali, ji jixili syensi.
Baxdomeni
Sikologi bedisbage cel baxdomeni. Hinoto sen tema in sikologi hu da xidu na jawabu swallari tem maner hu insan fikir. Baxdomeni fe sikologi, hu da pimpan beestudi, sen:
- Awnormali sikologi estudi fe aloya intre siko de insan hu da sen sikoseha ji to de insan har sikobimarya.
- Medisli sikologi xerca maxim bon metode cel na sahay insan na risehacu of sikobimarya.
- Jixili sikologi estudi maner hu insan fikir, yongu basa, memori ji wanji, ji hala problema.
- Traskulturali sikologi estudi maner hu kultura efeto insanli konduta.
- Xunjanli sikologi estudi maner hu insan xunjan ji alocu of niniya cel ixuya.
- Eskolli sikologi estudi maner hu insan xwexi.
- Evoluli sikologi estudi maner hu evolu efeto maner hu insan fikir. To pimpan fokus maner hu sungay fe moge efeto konduta.
- Gextaltoli sikologi sen teori fe siko kreado in Berlin.
- Nyurosikologi estudi maner hu insanli konduta gwanxi moge ji nyurosistem.
- Gancili sikologi estudi maner hu siko aham jowey.
- Sifalarili sikologi estudi sifalari hu da tosifu fikir, ganjon, ji konduta de insan.
- Politili sikologi estudi konduta de politiyen ji estudi politi yon sikologili okoxey.
- Sosyal sikologi estudi maner hu grupo tongo ergo ji hu sosyaltim funsyon.
Metode
Syensili metodelari
Sikologi sen syensi, fe folo, resercili sikologiyen yongu multi to of sama tipo fe metode hu reserciyen of alo naturali ji sosyal syensi yongu da.
Sikologiyen teori cel na xidu na xomin konduta or motif hu te oko da. Fol sesu teori, te fale lefeloga. Xafe to, te jaribi or toncudu data cel na establi kama sesu lefeloga sen sahi kam mal.
Ban tipo fe jaribi no beizin na befale koski to ger pasa godomo lungo watu, kima godo pesa, risko rensu sehaya, or sen etikakal. Pia hay alo metode hu sikologiyen syensili estudi siko ji konduta, ji jaribi sesu teori. Sikologiyen ible intizar ki ban okurxey okur nenyon exli aksyon; te ible reserci motif intre estayne grupo fe insan in naturali jowey; or te ible jaribi hewan (hu da ible sen maxmo jandanmo ji maxmo etikapulmo estudiible).
Kom alo domeni fe syensi, bon sikologili teori abil na bejenmin mal fol na xwexi neo informe. Kom he ban naturali syensi, sikologiyen nilwatu sen totalyakin kama sesu teori sen sahi. Eger teori abil na bejenmin mal, mas jaribi no jenmin ki to sen mal, ki teori sen sahi sen maxmo ible.
Sikologiyen yongu multi tul in sesu ergo. Sikologiyen yongu enketa cel na swal tas insan ku ete ganjon ji fikir keto. Ete ible yongu espesyal tora cel na oko moge ji dento hu to fale da. Sikologiyen yongu komputatora cel na toncudu data denwatu hu ete meter maner hu insan konduta fe ruaksyon fe imaje, lexi, simbolo, or alo estimula. Sikologiyen yongu estatisti cel na sahay na analisi data hu ete cudu da of jaribi.
Simbololi ji folijenli metode
No moykwanti sikologi sen syensili sikologi. Sikoharkali sikologi ji amikujeli sikologi xidu na tafasir roya cel na aham ixikal siko. Oto sen maxmo lama metode fal Carl Jung. Te le beinteresa na ewreka metode cel na meter sifalari.
Insanismoli sikologi ji sonzayli sikologi imanu ki na aham personli mena sen maxmo muhim kom na ewreka kosa ji efeto de mentali proceso ji konduta.