Zambi

From Globasawiki
Jumhuri Zambi
Republic of Zambia

Bandera

Dalutul
Cuyoxaher Lusaka
Demoje 19 077 816
Resmi basa Englisa

Zambi, or Jumhuri Zambi (Englisa: Republic of Zambia) fol resmi name, sen kostakal dexa in sude de Afrika. To sen ikawkal dexa xorfe 1964. Name de dexa ofata nahir Zambezi.

Histori

Insanli osto lao fe daju 300 000 nyan le beewreka in xaher Kabwe.[1] Xorfe 1890, Briti le krasi hin teritori. Zambi le ikawkalcu of Briti fe 24 de mesi 10, 1964. Hin din sen nasyonli din fe jaxne. To name "Nenikawdin".

Geografi

Peryaje de Zambi sen 752 618 km² (40yum maxim day dexa in globa). Sui koberi 9 220 km² of peryaje. Zambi sen kostakal dexa. Hay 8 jali dexa wey Zambi. In utara hay Kongokinxasa (2332 km fe dexabyen), in utarali dongu hay Tanzani (353 km), in dongu hay Malawi (847 km), in donguli sude hay Mozambiki (439 km), in sude hay Zimbabwe (763 km), Botswana (0.15 km) ji Namibi (244 km) ji in garebi hay Angola (1065 km).

Maxim gao loka sen Mafinga Central in utarali dongu fe 2330 m. Nongyogeo le koberi daju 32% fe peryaje fe 2011.

Klima

Hay tiga mosem in Zambi. Hay bardipul suhemosem xorfe mesi 5 finfe mesi 9. Hay termopul suhemosem in mesi 10 ji mesi 11. Hay barixmosem intre mesi 10 ji mesi 4.

Demo

Demoje sen 19 077 816 (dajuya fe 2021). Zambi sen un to of Afrikali dexa hu multi insan ogar in xaher. 45% fe ogartim sen xaheryen. Ogartim maxori ogar fe cuyoxaher Lusaka ji in utarali garebi. Multi etnotim ogar in Zambi.

Solo resmi basa sen Englisa. Dua denlokali basa sen nasyonli basa. Multi doyan basa bepala in Zambi. Un ofdua fe ogartim sen minmo lao kom 17 nyan. Kristoismo sen maxim day dini. 1 te of 20 ogaryen no sen Kristoista.

Krasi

Zambi sen presidiyenli jumhuri. Presidiyen Edgar Lungu sen iji dexakef ji krasikef xorfe 25 de mesi 1, 2015. Demo seleti presidiyen yon tupyoya. Jandan maxoriya sen kufi cel na triunfa. Tupyoya beorganisa fe moy lima nyan. Ren harizin na betupyo kom presidiyen fe dua mara.

Mambalari

  • Zambia The World Factbook - Central Intelligence Agency (in Englisa) fe 24 de mesi 1, 2021
  1. Dating the skull from Broken Hill, Zambia, and its position in human evolution nature.com fe 1 de mesi 4, 2020 (in Englisa), visita fe 23 de mesi 1, 2021


Dexa in Afrika
AngolaBeninBotswanaBrazavilkongoBurkinaCadiCentroafrikaEkwatoragineEritraGabonGambiGanaGineGinebisawItyopiJazairJibutiKabuverdiKamerunKenyaKomoriKinsasakongoKotivwarLesutuLiberiLibiMadagaskarMagribiMalawiMaliMasriMawrisMozambikiMuritaniNamibiNayjeriNijerRundiRwandaSan Tome ji PrinsipeSeycelSenegalSyeraleonSomaliSudanSudeafrikaSudesudanSwatiniTanzaniTogoTunisiUgandaZambiZimbabwe