Yuxi

Yuxi sen amusane ji estruturdo aksyon hu ren pimpan fale da cel amusa ji fe duli mara cel eskol. Yuxi sen alo kom ergo ji arte, mas aloyagi no moywatu sen mingu; bannumer yuxi pia sen ergo (kom profesili esportu) or arte (kom puzle or bannumer videoyuxi).

Menagi

Ludwig Wittgenstein

Ludwig Wittgenstein le sen iblemo unyum akademili sofilogiyen hu da juigi menagi fe lexi yuxi. In tesu Philosophische Untersuchungen "Sofilogili Dyuca", Wittgenstein le moni ki moy mon fe yuxi, of yuxiya, regula, ji konkure, malsukses na sahi menagi dento hu yuxi sen da. Te finkarar ki insan yongu lexi yuxi cel multi alo insanaksyon hu da sen gwanxido, mas no nermo gwanxido.

Homo Ludens

Homo Ludens (Yuxine Insan) sen kitabu eskrido in 1938 fal Nederili historilogiyen, Johan Huizinga. To diskusi muhimya fe yuxiyali mon in kultura ji sosyaltim. Huizinga jeni ki yuxiya sen xanti cel produti fe kultura.

Roger Caillois

Franseli sosyallogiyen Roger Caillois, in sesu kitabu Les jeux et les hommes (Yuxi ji Insan), le loga ki yuxi sen aksyon hu da sen hinoto:

1. huru: aksyon sen fol vole
2. jula: aksyon abil na okur noro he moyloka nor he moywatu
3. nenyakin: insan hu da fale aksyon no jixi ku to xa fini kemaner
4. nenprodutine: na fale aksyon no fale he ban yongupul to
5. krasido yon regula: aksyon hare regula hu da sen alo kom ordinari jiwa
6. fiksyonpul: insan hu da fale aksyon jixi ki yuxi no sen realya

Chris Crawford

Disenoyen fe komputatorayuxi, Chris Crawford le xidu na menagi lexi yuxi yon serye fe kompara:

1. Banto of kreafilya sen arte eger to bekrea kos to sen meli, ji amusa eger to bekrea kos pesa.
2. Banto hu da sen amusa sen yuxixey eger to sen intreaksyonible. Filme ji kitabu sen amusa, mas no intreaksyonible.
3. Eger yuxixey hare nil cele cel na dadal, to sen yuxitul. Eger yuxixey hare cele, to sen tyojan.
4. Eger tyojan no hare antiyen, to sen puzle. Eger to hare antiyen, to sen konflito.
5. Eger yuxiyen abil na fale banto, maxmo bon kom antiyen mas no abil na efeto antiyen, konflito sen konkure. Sabike ji figuraeskeyti sen konkure. Mas, eger atake beizin, konflito kufisifa kom yuxi.

Crawford su menagi fe yuxi sen: intreaksyonible, celepul aksyon, har antiyen cel na antiyuxi, ji hu yuxiyen ji antiyen abil na soho intreata.

Histori fe yuxi

Unyum jixido historigrafiyen le sen Herotodo, Lamaeliniyen. Te le eskri kitabu har titulo "Historilari" ner fe 440 LK, ner fe lefe 2 500 nyan. Bannumer hikaye hu te le eskri da no sen sati, ji ren no jixi kama hinto sen of denoto.

Herodoto hikaye tem Wangu Atis; te le krasi ner fe lefe 5 500 nyan in dexa namegido Esfarda. Tesu dexa le sen in donguli Anatoli, ner fe moderno Elini. Atis le hare muhim problema; tesu geo le hare daymo xosu yam koski klima le no sen bon cel nongyo. Demo of Esfarda le sabarya ji onxala ki bon watu har multi to ger ruata.

Mas denwatu hu masele le no boncu, Esfardayen le idey ajabu hala fe problema. Ete le yuxi dur total din cel na no temfikir yam, ji xafe to, ete ger yam fe jaxali din. Hinmaner, ete le pasa 18 nyan, ji fatmin multi pimpan yuxi, kom daduyuxi ji bolyuxi.

In sesu historili kitabu of 1938 Nederili eskriyen Johan Huizinga loga ki yuxi sen maxmo lama kom kultura de insan. Te fikir ki yuxi sen xoru fe fuza insanaksyon kom basa, lega, jange, sofilogi, ji arte. Daylama insan le yongu osto cel na krea unyum yuxi. Dadu sen daymo lama yuxitul. Yuxi le xoru kom mon of daylama dini. Maxim lama ewrekado yuxitul – 49 lil pentudo petra har inkatado imaje of lefe 5 000 nyan – sen of geo hu da sen in moderno Turki. Un to of unyum tahtayuxi, Senet, le precu in Lamamasri ner fe lefe 3 500 nyan. Lamaeliniyen le hare tahtayuxi sim fe dama, ji multi bolyuxi.