Zambi: Difference between revisions

From Globasawiki
Content added Content deleted
Line 12: Line 12:


== Histori ==
== Histori ==
Insanli osto hu da is lawo fe dacu 300 000 nyan le beewreka in xaher [[Kabwe]].<ref>[https://www.nature.com/articles/s41586-020-2165-4 Dating the skull from Broken Hill, Zambia, and its position in human evolution] ''nature.com'' fe 1 de mesi 4, 2020 (fe Englisa), visita fe 23 de mesi 1, 2021</ref> Xorfe 1890, [[Briti]] le krasia hin teritori. Zambi le ikawkalcu of Briti fe 24 de mesi 10, 1964. Hin dina is nasyonli dina fe jaxne. To name "dina fe ikawkalya".
Insanli osto lawo fe dacu 300 000 nyan le beewreka in xaher [[Kabwe]].<ref>[https://www.nature.com/articles/s41586-020-2165-4 Dating the skull from Broken Hill, Zambia, and its position in human evolution] ''nature.com'' fe 1 de mesi 4, 2020 (fe Englisa), visita fe 23 de mesi 1, 2021</ref> Xorfe 1890, [[Briti]] le krasia hin teritori. Zambi le ikawkalcu of Briti fe 24 de mesi 10, 1964. Hin dina is nasyonli dina fe jaxne. To name "dina fe ikawkalya".


== Geografi ==
== Geografi ==

Revision as of 03:18, 23 April 2021

Jumhuri Zambi
Republic of Zambia

Bandera

Dalutul
Cuyoxaher Lusaka
Demoje 19 077 816
Resmi basa Englisa

Zambi, or Jumhuri Zambi (Englisa: Republic of Zambia) fol resmi name, is kostakal dexa in Afrikali sude. To is ikawkal dexa xorfe 1964. Name de dexa ofata nahir Zambezi.

Histori

Insanli osto lawo fe dacu 300 000 nyan le beewreka in xaher Kabwe.[1] Xorfe 1890, Briti le krasia hin teritori. Zambi le ikawkalcu of Briti fe 24 de mesi 10, 1964. Hin dina is nasyonli dina fe jaxne. To name "dina fe ikawkalya".

Geografi

Peryaje de Zambi is 752 618 km² (40yum maxim dayo dexa). Sui koberi 9 220 km² of peryaje. Zambi is kostakal dexa. Hay 8 jali dexa wey Zambi. Fe utara hay Kongokinxasa (2332 km fe dexali byen), fe utarali dongo hay Tanzani (353 km), fe dongo hay Malawi (847 km), fe dongoli sude hay Mozambiki (439 km), fe sude hay Zimbabwe (763 km), Botswana (0.15 km) ji Namibi (244 km) ji fe garebi hay Angola (1065 km).

Maxim gao loka is Mafinga Central in utarali dongo fe 2330 m. Nongyoli geo le koberi dacu 32% fe peryaje fe 2011.

Klima

Hay tiga mosimu in Zambi. Hay bardipul suhemos xorfe mesi 5 finfe mesi 9. Hay termopul suhemos in mesi 10 ji mesi 11. Hay barixmos intre mesi 10 ji mesi 4.

Demo

Demoje is 19 077 816 (tahmini fe 2021). Zambi is un to of Afrikali dexa hu multi insan ogar in xaher. 45% fe ogartim is xaheryen. Ogartim maxori ogar fe cuyoxaher Lusaka ji fe utarali garebi. Multi etnotim ogar in Zambi.

Solo resmi basa is Englisa. Dua denlokali basa is nasyonli basa. Multi doyan basa bepala in Zambi. Un ofdua fe ogartim minmo lawo kom 17 nyan. Kristoismo is maxim dayo dini. 1 te of 20 ogaryen no is kristoista.

Krasia

Zambi is presidiyenli jumhuri. Presidiyen Edgar Lungu is iji dexakef ji krasiakef xorfe 25 de mesi 1, 2015. Demo seleti presidiyen har tupyoya. Jandan maxoriya kufi cel na triunfa. Tupyoya beorganisa fe moy lima nyan. Ren harizin na betupyo denpul kom presidiyen fe dua mara.

Ofatalar

  • Zambia The World Factbook - Central Intelligence Agency (fe Englisa) fe 24 de mesi 1, 2021
  1. Dating the skull from Broken Hill, Zambia, and its position in human evolution nature.com fe 1 de mesi 4, 2020 (fe Englisa), visita fe 23 de mesi 1, 2021


Dexa in Afrika
AngolaBeninBotswanaBrazavilkongoBurkinaCadiCentroafrikaEkwatoragineEritraGabonGambiGanaGineGinebisawItyopiJazairJibutiKabuverdiKamerunKenyaKomoriKinsasakongoKotivwarLesutuLiberiLibiMadagaskarMagribiMalawiMaliMasriMawrisMozambikiMuritaniNamibiNayjeriNijerRundiRwandaSan Tome ji PrinsipeSeycelSenegalSyeraleonSomaliSudanSudeafrikaSudesudanSwatiniTanzaniTogoTunisiUgandaZambiZimbabwe